Fontys Campusvisie Stappegoor

Fontys Hogescholen zet de komende jaren in op de ontwikkeling van een hybride leeromgeving. Hier volgen studenten direct verbonden met de praktijk hun opleiding, met behulp van verschillende types onderwijs: van het traditionele klaslokaal tot aan de werkvloer. Hoe kan de onderwijsomgeving beter aansluiten op deze nieuwe manier van leren? Samen met BRAND The Urban Agency ontwikkelden we een toekomstvisie voor Fontys in Tilburg met ruimtelijke, programmatische en organisatorische ambities en principes, waarbij wordt ingezet op de ‘upgrade’ van de onderwijscampus tot ‘kennis-werk-plaats’. Een plek die interactie en verblijf stimuleert en de ontmoeting tussen talent, werkveld en maatschappij maximaal faciliteert – in ruimtelijke omgeving, in programma en in communicatie – en zo de sprong van theorie naar praktijk mogelijk maakt.

Het hoger onderwijs verandert in rap tempo, zowel in Nederland als wereldwijd. Dit komt door de groei van technologie, maar ook door o.a. een verschuiving naar meer vraaggericht onderwijs, meer samenwerking (zowel multidisciplinair als interprofessioneel) en een steeds stevigere behoefte om met de opleiding aan te sluiten op het werkveld. Deze ontwikkelingen komen samen in de opkomst van de hybride leeromgeving. Dit heeft ook zijn effect op de fysieke onderwijsomgeving: het klaslokaal neemt af in belang en er is een toenemende vraag naar flexibele en zelf in te delen ruimtes.

Fontys heeft daarom in 2018 een campusvisie voor de locatie Rachelsmolen in Eindhoven ontwikkeld, als dynamische plek, niet alleen voor studenten, maar voor de hele stad. Vanuit diezelfde opgave en ambitie is het visietraject voor campus Stappegoor in Tilburg opgestart, met speciale aandacht voor de specifieke Tilburgse context. De huidige campus, in het zuidelijke en perifere deel van Tilburg, ingesloten tussen de ring en de A65, geeft plek aan een groot aantal uiteenlopende opleidingen en instituten. De wijk Stappegoor, inclusief de campus is in zijn huidige vorm een relatief ongedefinieerd en monofunctioneel gebied, dat de komende jaren verder ontwikkeld wordt.

De campusvisie kwam tot stand in co-creatie met verschillende stakeholdergroepen; van docenten en directie tot studenten en omwonenden. Hieruit bleek dat het, binnen de context van de hybride leeromgeving en de ruimtelijke en vastgoedsituatie, wenselijk is om de grens tussen onderwijscampus en het werkveld verder te laten vervagen. Uitgangspunten voor de campusvisie zijn daarom meer ‘onderwijs in het veld’, grotere aantrekkingskracht voor bedrijven en externen, maar voldoende samenhang en ruimte voor focus op de bestaande campus.

Voor de huisvesting van Fontys is het voorstel toe te werken naar een meer herkenbare identiteit en een veel stevigere verbinding met de stad en directe omgeving, in zowel programma als in ruimtelijke kwaliteit en bereikbaarheid, en om zo echt onderdeel te worden van de stad. Om tot de kennis-werk-plaats te komen is een slag nodig naar een prettige, dynamische en experimentele omgeving met meer gebruikskwaliteit, als katalysator voor concrete ontwikkeling en uitwisseling. Met meer openheid (in letterlijke zin) en samenwerking tussen de opleidingen en instituten en een kwalitatieve openbare ruimte waar studenten ook buiten lestijd verblijven. En het voorstel om een aantal strategische dependances in de stad te onderzoeken, mogelijk in samenwerking met partijen uit het veld, om de samenwerking met het werkveld te versterken. De campusvisie kijkt naar de horizon 2035 met huisvesting op de huidige locatie als vast gegeven, en vormt nadrukkelijk een strategische opmaat naar vastgoedbeslissingen op de langere termijn.

BRAND The Urban Agency en Studio for New Realities waren gezamenlijk verantwoordelijk voor de overall strategie, waarbij de uitwerking van de positionering door BRAND is gedaan en de ruimtelijke visie met verkenning van verschillende scenario's en ruimtelijk-programmatische principes door Studio for New Realities is opgesteld.